Przyszłość Polski ks. kard. August Hlond łączył z triumfem Matki Bożej
Wspominamy 75. rocznicę śmierci Prymasa Polski ks. kard. Augusta Hlonda, która nastąpiła 22 października 1948 roku. To był szczególny moment w dziejach Polski. Wykrwawiony kraj, pozbawiony przez okupantów sporej części swoich elit, dźwigający się ze straszliwych zniszczeń materialnych, doświadczał właśnie najbrutalniejszej fazy komunistycznej okupacji.
"Umiał nie tylko pięknie żyć po katolicku, ale i umierać po katolicku, po kapłańsku. Warszawa widziałą w przededniu jego śmierci dziwny i niespotykany na ulicach pochód. Kardynał pragnął tego pochodu: niech Warszawa widzi, jak umiera Kardynał Kościoła Świętego. Kazał sobie przynieść publicznie Najświętszy Sakrament i wobec zebranego duchowieńśtwa, z wielkim namaszczeniem, przyjąć łąski Kościoła Bożego na ostatnią drogę. Była to chwila wzruszająca. Każdy, kto w niej brał udział, nauczył się, jak trzeba umierać, jak chwile śmierci trzeba sobie cenić, jak trzeba pamiętać, że to najwspanialsza chwila w życiu człowieka. Utrzymał świadomość pięknej chwili śmierci do ostatniego momentu". Tymi słowami ks. kard. Stefan Wyszyński wspominał ostatnie chwile życia Prymasa Augusta Hlonda w 14. rocznicę jego śmierci (Rzym, 22 października 1962 r.)
Prymas Tysiąclecia nigdy nie ukrywał, że jego własna biografia jako pasterza Kościoła w Polsce w dużym stopniu zostałą ukształtowana przez zmarłego kardynała Hlonda. W tym kontekście wyjątkowo przejmująco brzmiały słowa kardynała Wyszyńskiego wypowiedziane w 17. rocznicę jego konsekracji biskupiej. Wspominał wtedy, że święcenia biskupie 12 maja 1946 roku jako mianowany przez Papieża Piusa XII ordynariusza lubelski otrzymał z rąk Prymasa Hlonda: "A potem było coraz trudniej, gdy mój wspaniały Konsekrator tak przedwcześnie został odwołany przez Ojca światłości. Do dziś myślę, że to się stało przedwcześnie i było ciężkim krzyżem dla Narodu, a osobiście dla mnie. Wiem, że chociaż Kardynał odszedł, jest moim pomocnikiem, bo go czuję przy sobie tak często. Wystarczy tylko wspomnieć jego imię, ażeby trudne sprawy stawały się łatwiejsze, a ciemność nieco się rozjaśniała. Związaliśmy się z sobą w dniu Zwiastowania i w dniu konsekracji; biskup bierze z biskupa następstwo, a trzeba widzieć, żę bierze coś z jego mocy, z jego świateł i z jego ducha, którego ja tak nieudolnie staram się naśladować" (Rzym, 12 maja 1963 r.)
Przewidujący i potężny mąż stanu
Prymas Tysiąclecia widział w swoim poprzedniku człowieka, który "stawał bardzo często w życiu swoim w punktach zwrotnych naszych dziejów kościelnych i narodowych" (list z okazji 10. rocznicy śmierci Prymasa Hlonda, 22 października 1958 r.).
